ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

Παροιμίες: σύντομα απόφθεγματα που εκφράζουν ισχυρισμούς που αποτελούν συσσωρευμένη εμπειρία χιλιάδων ανθρώπων.

Ας δούμε μερικές από τις πιο γνωστές:

Παροιμίες από Α

• Α’ που ‘χασε το χοίρο του, όλο μουγκριές ακούει.
• Αβούλευτο είναι να γενεί χοίρου μαλλί μετάξι, των απανθρώπων τα παιδιά να’ χουν τιμή και τάξη. (Παξοί)
• Άβρακος βρακί δεν είχε, το ‘βαλε και χέστηκε. (Παξοί)
• Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου.
• Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.
• Αγάλι αγάλι φύτευε ο γεωργός αμπέλι κι αγάλι αγάλι γίνηκε η αγουρίδα μέλι. (Παξοί)
• Αγάλια αγάλια κόνευε, αν θέλεις να προφτάσεις.
• Αγάλια αγάλια κότα μου και ‘γω σε μαγειρεύω. (Λαγκαδιά Γορτυνίας)
• Αγάπαγε η Μάρω το χορό βρήκε και άντρα χορευτή.
• Αγαπάει ο θεός τον κλέφτη, αγαπάει και το νοικοκύρη.
• Αγάπα το γείτονά σου αλλά μη γκρεμίζεις και το φράχτη.
• Αγάπα τους φίλους σου με τα ελαττώματά τους.
• Αγγελική φωνή από γαϊδάρου στόμα.
• Αγέρας και γυναίκα δεν κλειδώνονται.
• Άγιας Άννης να λογιέσαι και να μη δοξολογιέσαι. (Παξοί)
• Αγιά Μαρίνα με τα σύκα και Άγιος ‘Λιας με τα σταφύλια.
• Άγιος που δε θαυματουργεί, μηδέ δοξολογιέται.
• Αγιούτο στην αδυναμιά. (Παξοί). αγιούτο = βοήθεια (ενετικό)
• Αγκάθια έχει στον κώλο του.

• Άγνωσται αι βουλαί του Κυρίου.

• Αγοράζει μα δεν πουλεί. (Παξοί)
• Άγουρος προξενητής για λόγου του κοιτάει. (Παξοί)
• Αγροίκου μη καταφρόνει ρήτορος.
• Αγρόν ηγόραζεν. (θρησκευτικό)
• Άδειο σακί δε στέκεται, γεμάτο δε λυγάει.
• Άδειο σακί ορθό δεν κάθεται. (Παξοί)
• Αδέρφια αγαπημένα, κάστρα που δεν παίρνονται.
• Αδέρφια ενωμένα, σπίτια ευτυχισμένα. (Παξοί)
• Αδερφός, κι ας ειν’ κι οχτρός. (Κεφαλονίτικη)
• Άδης στον άδη και βρωμάει και τυρίλιας. (Παξοί)
• Άδουλος δουλειά δεν έχει, το βρακί του λύει και δένει.
• Άδουλος δουλειά δεν είχε το σκοινί λύνει και δένει. (Παξοί)
• Ἀετοῦ γῆρας, κορυδοῦ νεότης. (Τα γηρατειά του αετού διαρκούν όσο η νιότη του σπουργιτιού.)
• Άι Βαρβάρα βαρβαρώνει, Άη Σάββας σαβανώνει κι Άη Θανάσης παραχώνει.
• Άιρα και κάιρα και κόκκινη μηλιά. (Παξοί)
• Άης Αντρέας έφτασε, το κρύο αντρειεύει.
• Άη Γιώργη μου ακριβός είσαι.
• Ακαμάτης νέος, γέρος διακονιάρης.

• Ακόμα δεν τον είδαμε, Γιάννη τον βαφτίσαμε.

• Άκουε γέρου συμβουλή και παιδεμένου γνώμη.
• Άκουε πολλά και λέγε λίγα…
• Ακουέ τα από καρδίας.
• Ακριβός στα πίτουρα και φτηνός στ’ αλεύρι.
• Ακριβοί στα πίτουρα, φτηνοί στα λάχανα.
• Αλάργα-αλάργα το φιλί για να ‘χει νοστιμάδα.
• Αλαργινός ο κήπος δωριανά τα λάχανα. (Αρκαδία)
• Αλέθει καλά ο μύλος μου.
• Αλέθει ο μύλος ό,τι κι αν του ρίξεις. (Παξοί)

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

• Αλήθεια χωρίς ψέματα, φαΐ χωρίς αλάτι. (Παξοί)
• Άλλ’ αντ’ άλλα τα μεγάλα της Παρασκευής το γάλα.
• Άλλα είναι τ’ άλλα κι άλλο της Παρασκευής το γάλα.
• Άλλα λέει η γιαγιά μου, άλλα ακούν τ`αυτιά μου.
• Άλλα λέει η θεια μου, άλλα ακούν τ`αυτιά.
• Άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε.
• Άλλα τα λεγόμενα κι άλλα τα γενόμενα.
• Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας.
• Άλλαι μεν βουλαί ανθρώπων, άλλα δε Θεός κελεύει.
• Αλλού το όνειρο και αλλού το θαύμα
• Άλλώς έδοξε τοις θεοίς.
• Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τη σκούφια του αλλιώς.
• Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς.

• Άλλη η δουλειά του ναύτη, κι άλλη του καντηλανάφτη.
• Άλλη καμιά δε γέννησε, μόνο η Μαρία το Γιάννη. (Παξοί)
• Αλλήλων τα βάρη βαστάζετε (θρησκευτική)
• Αλί από ‘κείνονε που δεν έχει νύχια να ξυστεί. (Παξοί)
• Αλί του που δεν έχει νύχια να ξυστεί.
• Αλί από ‘κείνονε που δεν έχει ποιος να του φυσήξει το μάτι. (Παξοί)
• Αλί από ‘κείνονε που λείπει από το γάμο του. (Παξοί)
• Αλί από ‘κείνονε που τονε κλείνει η γης. (Παξοί)
• Αλί που το ‘χει η κούτρα του να κατεβάζει ψείρες.
• Αλί που γιόμα καρτερεί και δείπνο από γειτόνους. (Ηπειρος)
• Αλίμονο του που δεν έχει και θεό δεν έχει. (Παξοί)
• Άλλο λάγιο κι άλλο τράγιο. (Παξοί)
• Άλλο ο χήρος (=χοίρος) γείτονας κι άλλο ο γείτονας γουρούνι. (Παξοί)

• Άλλο να σ’ το λέω κι άλλο να το βλέπεις.

• Άλλοι να σε παινεύουνε κι εσύ να καμαρώνεις. (Παξοί)
• Άλλοι παπάδες ήρθανε, άλλα Βαγγέλια φέραν.
• Άλλοι παπάδες έρχονται, άλλα χαρτιά κρατάνε.
• Άλλοι Πάσχα κι άλλοι χάσκα. (Παξοί)
• Άλλοι περνώντας κι άλλοι καρτερώντας. (Παξοί)
• Άλλοι σπέρνουν και θερίζουν κι άλλοι τρών’ και μαγαρίζουν.
• Άλλοι τα ‘φαγαν τα σύκα κι άλλοι τα πληρώνουνε.
• Άλλος βάζει τη φωτιά κι άλλος βρίσκει τον μπελά.
• Άλλος γαμεί κι άλλος πλερώνει. (Παξοί)

• Άλλος έσπειρε κι άλλος θερίζει.

• Άλλος έχει τ’ όνομα κι άλλος τη χάρη.
• Άλλος σπέρνει και τρυγάει, κι άλλος πίνει και μεθάει.
• Άλλος στου Κόκλα κι άλλος στου Πυρή. (Αρκαδία)
• Άλλος το μακρύ κι άλλος το κοντό.
• Άλλος χάσκει κι άλλος μεταλαβαίνει.
• Αλλοι τα γένια πεθυμούν, κι άλλοι που τα ‘χουνε τα φτυούν.
• Αλλού βαρούν τα όργανα κι αλλού χορεύει η νύφη.
• Αλλού είν’ ο καλόγερος κι αλλού είναι τα ράσα του.
• Αλλού ο παπάς κι αλλού τα ράσα του.
• Αλλού με τρίβεις δέσποτα, κι αλλού έχω τον πόνο.
• Αλλού με ξείς καλόγηρε κι αλλού με τρώει εμένα.
• Αλλού με τρίβεις Δέσποινα, κι αλλού εγώ πονάω.
• Αλλού πατάς κι αλλού κοιτάς.
• Αλλού τ’ όνειρο κι αλλού το θάμα.
• Αλλού το όραμα και αλλού το θαύμα.
• Αλλού τα κακαρίσματα κι αλλού γεννούν οι κότες.
• Αλλού φωτίζει ο Θεός κι αλλού σκοτίζει. (Παξοί)
• Αλλού χτυπάει το νερό κι αλλού αλέθει ο μύλος.

• Αλλού τηρά κι αλλού βλέπει.

• Άλφα Κάπα αντιδαύλι. (Παξοί)
• Αλωνάρη με τ’ αλώνια και με τα χρυσά πεπόνια.
• Άμα βλέπεις τη μάνα κλαις το παιδί. (Παξοί)
• Άμα δειπνείς και δε με δεις, σίγουρα λίγωση είναι. (Κρητική)
• Άμα δεις λαγό εμπρός σου, τρεις φορές κάν’ τον σταυρό σου.
• Άμα δεν βρέξει θα στάξει.
• Άμα δεν έχεις νύχια να ξυστείς, μη περιμένεις άλλον.
• Άμα δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, πάει το βουνό στον Μωάμεθ.
• Άμα δεν περισσέψει πάει να πει πως δεν φτάνει.
• Αμα δεν σε θέλουν στο χωριό μη ρωτάς για του παπά το σπίτι.
• Άμα δε φας θεριό, δε θεριεύεις.
• Άμα θέλει η νύφη και ο γαμπρός τύφλα νάχει ο πεθερός.

• Άμα θες σύντροφο άξο, πάρε νύφη από τη Νάξο.
• Άμα κι θέλω να φιλώσε ρωτώ που και κα εν το μάγουλο σ’. (Ποντιακή)
• Άμα δεν θέλω να σε φιλήσω ρωτώ που είναι το μάγουλό σου.
• Άμα κοιμάται ο γυιόκας μας, φαΐ δεν μας γυρεύει.
• Άμα φτυείς ψηλά, πέφτει στο πρόσωπο.
• Αν φτύσω πάνω φτύνω τα μούτρα μου, αν φτύσω κάτω φτύνω τα γένια μου.
• Αμαρτία εξομολογουμένη ουκ έστι αμαρτία.
• Αμαρτία εξομολογημένη, η μισή συγχωρεμένη.

• Αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα.

• Άμε διάολε στ’ Αρκάδι. (Ρέθυμνο)
• Αμ’ έπος αμ’ έργον.
• Αμίλητος σαν ψάρι.
• Αμίλητος τρελός, για φρόνιμος περνιέται.
• Ανάγκα και θεοί πείθονται.
• Ανάθρεψε τον ποντικό να φάει το μαλλί σου.
• Αναπέτα πεταλούμ’, αλά πέρδικα καλούμ’. (Παξοί)
• Ανάποδα, σαν τον κάβουρα.
• Αν αρτυθείς να είν΄αρνί αν κλέψεις ναν΄χρυσάφι κι αν αγαπήσεις και καμιά να τη ζηλεύει η γειτονιά. (Αθηναϊκή)
• Αν αρτυθώ να φάω αρνί αν κλέψω νάναι ψάρι κι αν αγαπήσω και κανεί να είναι παλληκάρι. (Αθηναϊκή)
• Ανάρια ανάρια το φιλί για να ‘χει νοστιμάδα.
• Άναψε τ’ αγίου δυο κεριά και του δαιμόνου πέντε.

• Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα.

• Αν βάζεις τον κώλο σου να σου κάνει δουλειά, σκατά δουλειά θα κάνει.
• Αν βρέξει ο Μάρτης δυό νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνον τον ζευγά πού ‘χει πολλά σπαρμένα.
• Αν δεις καράβι στο βουνό, μουνί τό’χει τραβήξει.
• Αν δεν αστράψει, δε βροντά, κι αν δε βροντά δε βρέχει.
• Αν δεν βρέξεις κώλο, δεν τρως ψάρι.
• Αν δεν βρέξεις πόδι δεν τρως μπαρμπούνι.
• Αν δεν δουλέψεις την αυγή, γυμνός θα είσαι τη Λαμπρή.
• Αν δεν έρθει μοναχή της, μην την καρτεράς την τύχη.
• Αν δεν έχεις νύχια να ξυθείς, μην περιμένεις να σε ξύσουν οι άλλοι.
• Αν δεν ήταν οι βρωμιές δεν θα πουλούσαν το σαπούνι. (Παξοί)
• Αν δεν κλάψει το παιδί, δεν το βυζαίν’ η μάνα.
• Αν δεν κλάψει το παιδί μικρό, κλαίει η μάνα μεγάλη.
• Αν δεν κλωτσήσει ο γάιδαρος, δεν τον ξεφορτώνουν.
• Αν δεν κουνήσει η σκύλα την ουρά της, ο σκύλος δεν πάει κοντά της.
• Αν δεν λαλήσει ο τζίτζικας, δεν είναι καλοκαίρι.
• Αν δεν παινέψεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει.
• Αν δεν σε κλάσει μάστορας δεν γίνεσαι τεχνίτης.
• Αν δεν το δείχνει η γίδα, το δείχνει το κέρατό της.
• Αν δεν φας το ‘θεριό’, θεριό δεν γίνεσαι (Σμύρνη)
• Αν είν’ παππάς και λειτουργά, η αυγή θα μας το δείξει.
• Αν είσαι και λελέκι, δεν είσαι και χατζής.
• Αν είσαι και παπάς, με την αράδα σου θα πας.
• Αν έκαναν όλες οι μέλισσες μέλι θα το ‘τρωγαν και οι γύφτοι.

• Αν έχεις νύχια, ξύσου.

• Αν έχεις τύχη διάβαινε και ριζικό περπάτει.
• Αν ήταν η ζήλεια ψώρα, θα κολλούσε όλη η χώρα.
• Αν ήταν η δουλειά καλή θα δούλευε κι ο Δεσπότης.
• Αν ήταν καλή η γυναίκα, θα είχε και ο Θεός μια.
• Αν ήταν το βιολί ψωλή, θα το παίζανε πολλοί.
• Αν θα ζυμώσεις το ταχύ, αποβραδίς κοσκίνα.
• Αν πας στο μύλο θα αλευρωθείς και αν πας στον καρβουνιάρη θα μουτζουρωθείς.

• Ανθρακας ο θησαυρός.

• Αν ίσως βρέξει ο Τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο.
• Αν καθίσεις με στραβό, το πρωί θ’ αλληθωρίζεις.
• Αν κελαηδάει ο γάιδαρος, γκαρίζουν τ’ αηδόνια. (Κεφαλονίτικη)
• Αν όλοι μπάμπλοι (ζωήφια) κάναν μέλι θα έκανε και ο σκατό-μπαμπλος (Ν.Σκοπός,Σερρών)
• Αν πεθάνω από συνάχι, η πανούκλα μούντζες να ‘χει.
• Αν ρίξει ο Απρίλης δυο νερά κι Μάρτης άλλο ένα, χαρά σ’ αυτό το γεωργό που ’χει πολλά σπαρμένα.
• Αν σ’ αρέσει μπάρμπα-Λάμπρο ξαναπέρνα από την Άνδρο. (Ιστορική)
• Αν τα χάσει ο μήνας δεν τα χάνει ο χρόνος. (Παξοί)
• Αν τινάξει ο μυλωνάς, τα ρούχα του κάνει πίτα και κουλούρια. (Παξοί)
• Ανδρός χαρακτήρ εκ λόγου γνωρίζεται.
• Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος.
• Ανήρ ο φεύγων και πάλι μαχήσεται. (Αυτός που αποφεύγει τη μάχη στο τέλος θα τη δώσει.)
• Άνθρακες ο θησαυρός.
• Ἄνθρωπον ζητῶ. (Το έλεγε ο Διογένης ο Κυνικός.)
• Άνθρωπος αγράμματος, ξύλο απελέκητο.
• Ἄνθρωπος μικρὸς κόσμος. (Δημόκριτος.)

• Ανοικοκύρευτος γαμπρός, πάει στους πέντε ανέμους. (Παξοί)
• Αντί να βογκάει ο γάιδαρος, βογκάει το σαμάρι.
• Αντί να τρίζει η άμαξα, τρίζει ο αμαξηλάτης.
• Άντρας χωρίς μουστάκι, αυγό χωρίς αλάτι. (Κρήτη)
• Άντρας ψηλός και άγγελος, κοντός πομπή και γάνα, ψηλή γυναίκα άχαρη, κοντή χαραμαντάνα.
• Ανύπαντρος προξενητής, για λόγου του γυρεύει.
• Ανύπαντρος σαν παντρευτεί δεν πρέπει να χορεύει, μόνο σακί στον ώμο του κριθάρι να μαζεύει. (Παξοί)
• Άνω ποταμών (αρχαία έκφραση για το υπερβολικό και εν τέλει απαράδεκτο).
• Αξίζει μια γερόκοτα σαράντα πουλακίδες.
• Άξιος είναι στο φαί και γρήγορος στον ύπνο.

• Απ’ αγκάθι βγαίνει ρόδο κι από ρόδο βγαίνει αγκάθι.

• Απ’ όλα έχει ο μπαξές.
• Απ’ όνων εις ίππους. (Το έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες, όταν θέλανε να καταδείξουνε άνθρωπο που αναρριχήθηκε από τα χαμηλά.)
• Απ’ όπου κι αν τον πιάσεις λερώνεσαι.
• Απ’ τ’ αυτί δεν κουτσαίνει τ’ άλογο.
• Απ’ τ’ αυτί και στο δάσκαλο.
• Απ’ τα ψηλά στα χαμηλά.
• Απ’ την αρχή του Θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή.
• Απ’ τη λεχώνα κι απ’ τη μαμή, πάει εχάθει το παιδί. (Αρκαδία)
• Απ’ το διάολο έρχεται τ’ αρνί, στο διάολο γυρίζει το τομάρι.

• Απ’ το κεφάλι βρωμάει το ψάρι.

• Απ’ τ’ ολότελα, καλή ειν’ κι η Παναγιώταινα.
• Απ’ το σπίτι κι η τιμή, απ’ το σπίτι κι η πομπή. (Παξοί)
• Απ’ το χέρι ως το στόμα είναι πολύς καιρός ακόμα.
• Από την πόρτα σου περνώ, θωρώσε αλευρωμένη κι αμέσως το κατάλαβα πως τηγανίζεις ψάρια.(Κρήτη)
• Απ’ τον Άννα στον Καϊάφα.
• Απέξω κούκλα κι από μέσα πανούκλα.
• Άπιαστα πουλιά, χίλια στον παρά.
• Άπλωνε το πόδι σου, κατά το πάπλωμα σου.
• Από Αύγουστο χειμώνα κι από Μάρτη καλοκαίρι.
• Από δήμαρχος, κλητήρας.
• Από δυο χωριά χωριάτες.

• Από θεού άρξασθαι.
• Από μήλον ως αυγόν, νά κυρά λουκάνικον.
• Από μικρό κι από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια.

• Από μικρός στα βάσανα.

• Από μουλωχτά σκυλιά να φοβάσαι.
• Από μυλωνάς, δεσπότης.
• Από πίτα που δεν τρως, τι σε μέλει κι αν καεί.
• Από τα μετρημένα τρώει ο λύκος. 
• Απο τ’ αυγό στην όρνιθα κι από τ’ αρνί στο βόδι. 
• Από την πόλη έρχομαι και στην κορφή κανέλα.
• Από την πόρτα σου περνώ, βήχω και ξεροβήχω, και αν δε μ’ ανοίξεις για να μπω, σου κατουρώ τον τοίχο.
• Από την Σκύλλα στη Χάρυβδη.
• Από το ένα αυτί μπαίνει κι απ’ το άλλο βγαίνει.
• Απόκριες στο σπίτι σου και Λαμπριά όπου λάχει. 
• Απρίλης-γκρίλης. (Παξοί)
• Απρίλης Μάης κουκιά μεστωμένα. (Ανατ. Κρήτη)
• Αραία-αραία για να φαινόμαστε καμμιά σαρανταρέα.
• Αρβανίτη αν κάνεις φίλο, κράτα και κανένα ξύλο.
• Αργά-αργά τα όργανα κι αρχοντικός ο γάμος.
• Αργεί ο Θεός και σκάει ο φτωχός.
• Αργία μήτηρ πάσης κακίας.
• Άρες μάρες κουκουνάρες.
• Άρκον σα ξύλα έστειλαν, και γρίζεψεν το δάσος. (Ποντιακή)
• Άρμεγε λαγούς και κούρευε χελώνες.
• Άρμεγε και κούρευε, χέζε και δερμάτιαζε.
• Αρνί κατσίκι τριήμερο, γουρούνι δωδεκαήμερο, μουσκάρι σαρανταήμερο και πάλι κρίμα ένε. (Κεφαλλονιά)
• Αρνιά κι ερίφια το Μάη μήνα δείχνουν. (Σύρος)
• Άρπαξε να φας και κλέψε νάχεις.
• Άρτσι, μπούρτζι και λουλάς.
• Άρτσι πέλαο μ’ έριξε. (Παξοί)
• Αρχή σοφίας, φόβος Κυρίου.
• Αρχηγού παρόντος, πάσα αρχή παυσάτω.
• Αρχή άνδρα δείκνυσι.
• Ἀρχὴ μεγίστη τοῦ βίου τά γράμματα. (Αριστοτέλης.)
• Αρρώστου χείλη φαίνονται και νηστικού μαγούλες.
• Ασημένια μου λαλιά, χρυσή μου βουβαμάρα.
• Ας με λένε Βοϊβοντίνα κι ας ψοφώ από την πείνα.
• Ας μπαίνει ο κόσμος κι ας λέει ο κόσμος. (Παξοί)

• Ας πηδάμε κι ας γελάμε για να λεν πως δεν πεινάμε.

• Ασθενής και οδοιπόρος αμαρτίαν ουκ έχει.
• Άσπρα μαλλιά στην κεφαλή… κακά μαντάτα στην ψωλή. (σκωπτικό-χιουμοριστικό)
• Άσπρα στο πουγκί, ψάρια στο βουνί.
• Άσπρος γεννιέται ο κόρακας και μαύρος κατανταίνει. (Παξοί)
• Άσπρος ήλιος, μαύρη ημέρα.
• Άσχημέ μου στρώσε τάβλα, όμορφέ μου τι θα φάμε. (Παξοί)
• Άσχημη στην κούνια, όμορφη στη ρούγα.
• Αυγό να πάρεις απ’ αυτόν δεν έχει κρόκο μέσα.
• Αύγουστε, καλέ μου μήνα, να ‘σουν δυο φορές τον χρόνο.
• Αυτά που θες ξενέρωτος, τα κάνεις μεθυσμένος.
• Αυτός είναι βίος και πολιτεία.
• Αυτός είναι απ’ του διαόλου τη μάνα.
• Αὐτοῦ γὰρ Ῥόδος καὶ πήδημα. (Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα.)
• Αφεντικά και δούλοι, το ίδιο ούλοι. 
• Άφες αυτοίς. Ου γαρ οίδασι τί ποιούσι.
• Αφήνω γεια τση φτώχειας. (Παξοί)
• Άφησε το γάμο και πήγε για πουρνάρια.
• Αφού έκαμες την εκκλησιά κάμε και τ’ άγιο βήμα.
• Άφωνος ιχθύς.
• Αχάριστο ευλογείς, νεκρό δανείζεις.
• Αχθος αρούρης.

Παροιμίες από Β

• Βάζει η μυλωνού τον άντρα της με τους πραματευτάδες.
• Βαθιά βροντή, κοντή βροχή. (Παξοί)
• Βαθύ ποτάμι δεν κάνει κρότο.
• Βαίνω κατά κρημνών. Πάω κατά διαβόλου. (Πλάτωνας, Νόμοι 944α)
• Βάλ’ το μάνταλο στην πόρτα να κοιμάσαι ξένοιαστος.
• Βάλανε το λύκο να φυλάει τα πρόβατα.
• Βάλανε τον τρελό να βγάλει το φίδι απ’ την τρύπα.
• Βάλε αλεύρι, κάμε πίτα.
• Βάλε-βγάλε παπά τη βράκα σου. (Κρήτη)
• Βάλε ελιά για τα παιδιά σου και μηλιά για την κοιλιά σου. (Παξοί)
• Βάλε κλειδί στη γλώσσα σου.

• Βάλε λάδι κι έλα βράδυ.

• Βάπτισμα του πυρός.
• Βάρα γροθιά του μαχαιριού να δεις ποιος θα πονέσει.
• Βάρα με μία με τ’ σκούφια σ’.
• Βαράτε με κι ας κλαίω!
• Βασιλική διαταγή και τα σκυλιά δεμένα.
• Βασιλικός κι αν μαραθεί, τη μυρωδιά την έχει.
• Βαστάτε Τούρκοι το λαγό να κατουρήσει ο σκύλος. (Παξοί)
• Βγάζει απ’ τη μύγα ξύγγι.
• Βγήκε η πομπή τσι στράτες, κοροϊδεύει τσου διαβάτες. (Παξοί)
• Βέργα που λυγάει δε σπάει.
• Βλέπεις το λύκο, κι εσύ ψάχνεις τ’ αχνάρια.
• Βλέπω το δέντρο και χάνω το δάσος.
• Βίαιος διδάσκαλος ο πόλεμος. Ο πόλεμος διδάσκει κάθε είδους βιαιότητα. (Θουκυδίδης, Γʹ 82.2)
• Βίον καλόν ζης αν γυναίκα μη έχεις. (Καλή ζωή ζει εκείνος που δεν έχει γυναίκα.)

• Βίος αβίωτος.

• Βίος ανεόρταστος μακρά οδός απανδόκευτος. Ζωή χωρίς γιορτές, μακρύς δρόμος χωρίς πανδοχείο. (Δημόκριτος, 230)
• Βλὰξ ἄνθρωπος ἐπὶ παντὶ λόγῳ ἐπτοῆσθαι φιλεῖ.
• Βλέπεις φαί, κάτσε φάε. Βλέπεις ξύλο, σήκω φύγε.
• Βοήθα με να σε βοηθώ ν’ ανεβούμε το βουνό.
• Βοήθα μ’, εφτωχέ, μη γίνουμαι άμμον εσέν. (Ποντιακή)
• Βόηθα με φτωχέ μη γίνω σαν και σένα. (Παξοί)
• Βοηθείστε οι στραβοί τον ανοιχτομάτη.
• Βοήθα παπά, να θάψουμε πέντε-έξι.
• Βρήκαμε παπά, να θάψουμε πέντε-έξι.
• Βοή λαού, οργή θεού.
• Βόιδι πήγε, μοσχάρι γύρισε.
• Βουνό με βουνό δε σμίγει.
• Βους επί γλώσση μέγας. (Λέγεται για κάποιον που κρατά από δωροδοκία, ή από ανωτέρα βία, το στόμα του κλειστό.)
• Βρακί δεν έχει να φορέσει, στολίδια γυρεύει.
• Βρακί δεν έχει ο κώλος μας, γαρίφαλο στ’ αυτί μας.
• Βρέξει χιονίσει η πινιάτα θα γιομίσει. (Παξοί)
• Βρες δουλειά, να βρεις βασίλειο.
• Βρες μου ένα ψεύτη να σου βρω κι εγώ ένα κλέφτη.
• Βρέχει καρεκλοπόδαρα.
• Βρήκαμε παπά, θα θάψουμε και τους ζωντανούς.
• Βρήκε ο γύφτος τη γενιά του κι αναγάλλιασε η καρδιά του.
• Βρήκε ο γύφτος λάδι αλείφει και τα αρχίδια του.
• Βρήκε ο Φίλιππος τον Ναθαναήλ.
• Βρομάει μπαρούτι.
• Βροντάν τα σίδερα, βροντάν κι οι σακοράφες.
• Bρώμα και δυσωδία.
• Βαράει το σαμάρι ν’ ακούσει το γαϊδούρι.

Παροιμίες από Γ

• Γαία πυρί μιχθήτω. (Ας καταστραφεί το παν.)
• Γαίαν έχοι ελαφράν. Ας είναι ελαφρό το χώμα που τον σκεπάζει.
• Γάιδαρος αμολητός, κύρης και νοικοκύρης. (Δωδεκάνησα)
• Γάιδαρος αμολητός, μαγκουφιά στα λάχανα. (Δωδεκάνησα)
• Γάιδαρος είν’ ο γάιδαρος, αν εφορεί και σέλλα, κ’ η γριά κι αν εμορφίζεται, δεν γίνεται κοπέλα. (Κεφαλονίτικη)
• Γάιδαρος πάντα γάιδαρος κι ας του φοράν’ και σέλλα.
• Γαϊδάρου λύρα παίζανε κι αυτός τ’ αυτά του τάραζε.
• Γάμει δε μη την προίκα αλλά την γυναίκα. (Να παντρεύεσαι την γυναίκα και όχι την προίκα. (Mενάνδρου, Γνώμαι)
• Γάμειν ο μέλλων εις μετάνοιαν έρχεται. (O σκεπτόμενος να παντρευτεί έχει κιόλας πάρει το δρόμο της μετάνοιας. (Mενάνδρου, Γνώμαι)
• Γάμος άγαμος. (Ολέθριος γάμος.)
• Γάμος εις τα γέρατα, ή σταυρός ή κέρατα. (Παξοί)
• Γάμος χωρίς σφαχτά δε γίνεται.
• Γάτος γαμεί και γάτος σκούζει.
• Γεια σου, Γιάννη. Κουκιά σπέρνω.
• Γελάει καλύτερα όποιος γελάει τελευταίος.
• Γελά ο μωρός καν τι μη γελοίον ει. Γελάει ο ανόητος, παρόλο που δεν υπάρχει τίποτα που να είναι αστείο )

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

• Γελάει ο τρελός στ’ αγέλαστα.
• Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μη γυρεύεις.
• Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην κοιτάζεις.
• Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μην ξετάζεις.
• Γενεαί δεκατέσσαρες.
• Γένοιτο. (Mακάρι να γίνει, είθε να επαληθευτεί.)
• Γέρου πορδή μην ακούς, λόγο ν’ ακούς.
• Γέρος κι αν επαινεύτηκεν, ανήφορος το δείχνει.
• Γριά κι αν κοπελεύεσαι, ο ανήφορος το δείχνει. (Παξοί)
• Γέρος γάτος, τρυφερά ποντίκια θέλει.
• Γηράσκω δ’ αεί πολλά διαδασκόμενος.

• Γης Μαδιάμ.

• Για ένα αυγό χαλά τη σούπα. (Λέσβος)
• Για σένα μαυρομάτα μου έβγαλα εγώ τα μάτια μου.
• Για συγγνώμη και για μύρο κίνησε να πας στην Σκύρο.
• Για το γαμπρό γεννάει κι ο κόκορας, για το γιο η κότα.
• Για το καρφί χάνεται το πέταλο, για το πέταλο τ’ άλογο.
• Για τον εχθρό που φεύγει, φτιάξε χρυσό γεφύρι.
• Για τον παρά κολάζεσαι, με τον παρά κι αγιάζεις.
• Για χάρη του βασιλικού, ποτίζεται κι η γλάστρα.
• Για ψύλλου πήδημα.
• Γιάννης κερνάει και Γιάννης πίνει.
• Γίναν οι γλάστρες θυμιατά και τα σκατά λιβάνι.
• Γίνεται το γαϊδούρι άλογο;
• Γίνηκε ανάστα ο Κύριος.
• Γιος ο γαμπρός δε γίνεται κι η νύφη θυγατέρα.
• Γιο πουτάνας να πάρεις, κόρη πουτάνας να μην πάρεις. (Επτάνησα)
• Γλαῦκ᾿ εἰς Ἀθήνας.
• Γλέντα τον όμορφο καιρό γιατί ο άσκημος δε λείπει.
• Γλυκάθηκεν η γριά στα σύκα εμπαινόβγαινε κι εζήτα.
• Γλυκάθηκε η γριά στο μέλι, θα φάει και το κουβέλι.
• Γλυκάθ’ η γριά στα σύκα, τρωγει και τα συκόφυλλα.
• Γλυκάθηκε η γριά στα σύκα κι έφαγε και τα απόσυκα.
• Γλυκάθηκε η γριά στα σύκα κι όλη μέρα τα εζήτα.
• Γλυκός ο ύπνος το πρωί, γδυτός ο κώλος τη Λαμπρή.
• Γλύφοντας και σέρνοντας και με τα κέρατά του πάει ο σαλίγκαρος τ’ αψήλου. (Επτάνησα)
• Γλώσσα λανθάνουσα τ’ αληθή λέγει.
• Γλώσσα, ποί πορεύη; πόλιν ανορθώσουσα καί πόλιν καταστρέψουσα; (Λέγεται όταν από απροσεξία ξεφύγει κάτι από το στόμα μας, που θέλουμε να αποκρύψουμε.)
• Γνῶθι σεαυτόν. (Να γνωρίσεις τον ευατό σου. Περίφημη φράση γραμμένη στο Δελφικό μαντείο που αποδίδεται είτε στο Χείλωνα τον Λακεδαιμόνιο είτε στον Σωκράτη.)
• Γνωστός εν τη Ιουδαία ο Θεός. (Λέγεται για κάποιον που είναι πολύ γνωστός σε κάποιο μέρος.)

• Γουρούνι στο σακί.

• Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί.
• Γριά αλεπού στην παγίδα δεν πιάνεται.
• Γριάς το μεσοχείμωνο αγγούρι της θυμήθη.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

• Γυναίκα από τη Μύκονο, μάγια στ’ αρχοντικό σου.
• Γυναίκα και καρπούζι η τύχη τα διαλέγει.
• Γυναίκα και χειμωνικό η τύχη τα διαλέγει. (Παξοί)
• Γυναίκα χωρίς άντρα, πλοίο χωρίς τιμόνι.
• Γυναίκα δίχως φίμωτρο, αλί που θα την πάρει.
• Γυναίκα, ντουφέκι, φακός κι ομπρέλα, δε δανείζονται. (Παξοί)
• Γυναίκες μαλώνουν, αλήθειες αποκαλύπτονται.
• Γυναιξί κόσμον η σιγή φέρει. (Η σιωπή είναι στολίδι για τις γυναίκες.)
• Γύρευε παλιό γιατρό και γέρο καπετάνιο.
• Γυρεύεις ψύλλους στ’άχυρα.
• Γύρω-γύρω νά ‘ρχεται και μέσα να μη μπαίνει.
• Γύφτος παπάς δε γίνεται κι αν γίνει δε βλογάει. (Παξοί)

Παροιμίες από Δ

• Δάκρυα τα προοίμια της τέχνης.
• Δανεικά τα κρούταλα στο γάμο
• Δαμόκλειος σπάθη. (Από τη γνωστή ιστορία με τη δοκιμασία του Δαμοκλή, ενός αυλικού του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου.)
• Δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις.
• Δείξε μου το φίλο σου και θα σου πω ποιος είσαι.
• Δε δίνει στον άγιο του λιβάνι.
• Δε δίνει στον άγγελο θυμιάμα. (Σέρρες)
• Δε δίνει στον άγγελό του νερό.
• Δε θα χάσει η Βενετιά βελόνι.
• Δε με θέλεις μία οργιά, δε σε θέλω μία τριχιά.
• Δε με νοιάζει που πεθαίνω, παρά που όσο ζω μαθαίνω.
• Δε φοβάται το βουνό απ’ τα χιόνια.
• Δε χαλάει ο διάολος τη φωλιά του.
• Δε χορεύει πάντα όποιος πλερώνει τα βιολιά.
• Δει δέ χρημάτων. (Υπάρχει ανάγκη χρημάτων, χρειάζονται χρήματα.)
• Δεινής ανάγκης ουδέν ισχυρότερον.
• Δέκα μέτρα, μία κόβε. (Παξοί)
• Δεκέμβριος, Χριστού γέννηση και καλός μας Χρόνος.

• Δεμένο σκυλί, πρόβατα δε φυλάει.

• Δεν έγινα παπάς ν’ αγιάσω, έγινα για να περάσω.
• Δεν είδα απ’ τα μάτια, θα ιδώ απ’ τα φρύδια;
• Δεν είμαι φαγάς, είμαι παραπονιάρης.
• Δεν είναι άγιοι όλοι όσοι πάνε στην εκκλησία.
• Δεν είναι Γιάννης, είναι Γιαννάκης.
• Δεν έχει λάδι και κρασί; Εχει βουτυρο και μαρμελαδα
• Δεν έχει στον ήλιο μοίρα.
• Δεν ιδρώνει το αυτί του. (δεν πολυνοιάζεται)
• Δεν κάνουνε όλοι οι μπουμπούλοι μέλι. (Παξοί)
• Δεν καταλαβαίνει Χριστό.
• Δεν κόβει ούτε Οβραίου μύτη.
• Δεν μου κάνει ούτε κρύο, ούτε ζέστη.
• Δεν ξέρει ο κλέφτης που να δέσει τ’άλογό του.
• Δεν τρέχει κάστανο.
• Δεν τρώει το μαστοράκι αβγά.
• Δεν τρώει το ψωμί χαράμι.
• Δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά.
• Δεν φοβάται ο παστουρμάς τ’ αλάτι.
• Δέρνει τους μικρούς να τρομάξουν οι μεγάλοι.
• Δες μάνα και πάρε κόρη.

• Δέσαμε το γάιδαρό μας.

• Δέσε το αρνί, όπου θέλει ο νοικοκύρης και μη σε νοιάζει αν το φάει ο λύκος.
• Δεύρο έξω. (Βγες έξω, παρουσιάσου.)
• Δήλιον πρόβλημα. (Πολύ δύσκολο πρόβλημα.)
• Δήλιος κολυμβητής. (Άριστος κολυμβητής.)
• Διαίρει και βασίλευε.
• Διάλεξε, ξεδιάλεξε, στην κοπριά κατάντησε.
• Διά γυναικός ερρύη τα φαύλα. Φράση του Θεόφιλου στην Εικασία (η απάντηση που του έδωσε η Εικασία ήταν «διά γυναικός πηγάζει τα κρείττονα», δηλ. από τη γυναίκα πηγάζουν τα καλύτερα).
• Δια πυρός και σιδήρου.
• Δίκαιον της πυγμής.
• Δίκαιο του ισχυρότερου.
• Δίς καί τρίς τό καλόν.
• Δις παίδες οι γέροντες Δυο φορές παιδιά οι γέροι. (Πλάτωνας, Νόμοι, 646Α)
• Δίχως νερό ο μύλος δεν αλέθει.
• Δόξα νάχεις τρυγητή μου που ‘δα τρίχα στο μουνί μου. (Επτάνησα)
• Δος καματερόν κι έπαρ’ διαταγωγόν. (Ποντιακή)
• Δόσις ολίγη τε φίλη τε. Προσφορά μικρή αλλά έγκάρδια. (Όμηρος, Οδ. Ζ208)
• Δουλειά δεν είχε ο Διάολος, γαμούσε τα παιδιά του.
• Δουλειά δεν είχε ο διάολος κι αύτωνε τα παιδιά του.
• Δουλειά δεν είχε το μoυνί και μάθαινε τσαγκάρης. (Επτάνησα)
• Δούλεψε να φας και κλέψε να ‘χεις.

• Δούλεψε στα νιάτα σου να ‘χεις στα γηρατειά σου.
• Δρακόντειος νόμος. (Πολύ σκληρός νόμος.)
• Δράξασθε παιδείας. 

• Δράττομαι της ευκαιρίας.

• Δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται. (Οταν κανείς δυστυχήσει όλοι κοιτάζουν να επωφεληθούν από τη δυστυχία του.)
• Δυό γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα.
• Δυο γελάν, κάτι ξέρουν. Ένας γελάει, τρελός είναι.
• Δυο καρπούζια στην ίδια μασχάλη, δεν χωράνε.
• Δυό λαλούν και τρείς χορεύουν.
• Δυο το λάδι, δυο το ξίδι, πέντε το λαδόξιδο.
• Δύσκολα νιάτα, καλά γεράματα.
• Δύσκολο να γενεί του χοίρου η τρίχα μετάξι. (Παξοί)
• Δώδεκα Απόστολοι, καθένας με τον πόνο του.
• Δώθε παν’ οι άλλοι.
• Δώρο αν είναι και μικρό, μεγάλη χάρη έχει.
• Δώσε θάρρος στο χωριάτη, να σ’ ανέβει στο κρεβάτι.
• Δώσε πλούτη, δίνεις γνώση, δώσε φτώχεια, δίνεις τρέλα.
• Δώσε τόπο στην οργή.
• Δώσ’ σε ‘μένα και στο γιο μου, νά κι ο άντρας μου στην πόρτα.
• Δως του πιρούνι κι ας βγάλει τα μάτια του.

Παροιμίες από Ε

• Εάλω η πόλις. (Έπεσε η πόλη.) (Mεταφορικά για κάτι που χάθηκε άδοξα.)
• Εάν το άλας μωρανθή. (αν λείψουν οι λίγοι και οι εκλεκτοί.)
• Έβαλε την ουρά στα σκέλια.
• Έβαλαν το λύκο να φυλάει τα πρόβατα.
• Έβγαλε κι η Ελευσίνα στάρι.
• Εβάλλει ο κλέφταν τη φωνή να φοβηθεί π’ έχασε. (Ποντιακή).
• Έβγα έξω και πομπέψου, έμπα μέσα και πορέψου.
• Έγινε λαγός.

Παροιμίες

• Εγκάριξεν ο γάιδαρος κι είπε “άχερος”.
• Εγύρεψεν ο εφτωχόν, και ‘δώκεν για τη ψην ατ’. (Ποντιακή)
• Εγώ βαφτίζω και μυρώνω, άρα ζήσει, άρα δε ζήσει.
• Εγώ καλά παντρεύτηκα κι ας κλαίει όποιος με πήρε.
• Εγώ μιλάω, γαϊδούρια κλάνουνε.
• Εγώ όταν σου μιλώ, εσύ άλλα των αλλών μπαρμπανικολό.
• Εγώ τα λέω, εγώ τ’ ακούω.

• Εγώ το λέω του σκύλου μου κι ο σκύλος στην ουρά του.
• Εδώ γαμούν αρσενικούς και συ γυρεύεις νύφη; (σκωπτικό-χιουμοριστικό)
• Εδώ καράβια χάνονται βαρκούλες αρμενίζουν!
• Εδώ καράβια χάνονται, παλιόβαρκες που πάτε.
• Εδώ ο κόσμος καίγεται και το μουνί χτενίζεται. 
• Εδώ ο κόσμος χάνεται και το μουνί ξυρίζεται. 
• Εδώ το χωριό καίγεται κι οι πουτάνες λούζονται. 
• Εδώ σε θέλω κάβουρα, να περπατάς στα κάρβουνα.
• Εἰ μὴ Ἀλέξανδρος ἤμην, Διογένης ἂν ἤμην. Αν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος, θα ‘θελα να ‘μουν ο Διογένης. Φράση που λέγεται πως είπε ο Μ. Αλέξανδρος αφού συνάντησε τον Διογένη τον Κυνικό.
• Είδα κι είδα, γύφτο παπά δεν είδα.
• Είδαν σο φτωχό βολόνι. (Ποντιακή)
• Ειδε η γάτα το μουνί της και το πέρασε πληγή
• Είδες χιόνι στο βουνί, βάλε χέρι στο μουνί. 

• Είδε ο τρελός το μεθυσμένο και φοβήθηκε.

• Είδε ο τρελός το μεθυσμένο κι έφυγε.
• Είδε το Χριστό φαντάρο.
• Είναι για το γάιδαρο καβάλα.
• Είναι πιο πολλές οι μέρες απ΄τα λουκάνικα.
• Είναι πολλοί οι μπαρμπέρηδες για του σπανού τα γένια.
• Είπα και ελάλησα, αμαρτίαν ουκ έχω.
• Είπαν του τρελού να χέσει, κι εκείνος ξεκωλώθηκε. 
• Είπαν τον ζουρλόν να χέσει, εκάθησε κ’ εξεκωλώθη.
• Είπαν της γριάς να χέσει, κι αυτή ξεκωλιάστηκε.
• Είπανε ενός να κλάσει και χέστηκε.
• Είπε να πάει κι ο εβραίος στο παζάρι, κι ήτανε μέρα Σάββατο.
• Είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα.
• Εἷς ἐμοὶ τρισμύριοι, ἐὰν ἄριστος ἦν. Ένας ικανός για μένα ισοδυναμεί με 30.000 άλλους (το είπε ο Ηράκλειτος, για να τιμήσει τον άνθρωπο με δυνατή προσωπικότητα).
• Εἷς οἰωνὸς ἄριστος, ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης.
• Ενας είναι ο καλύτερος οιωνός, να υπερασπιζόμαστε την πατρίδα. Tη φράση είπε ο ‘Εκτορας στον Πολυδάμαντα. (Πβ.Ιλ.Μ’243)
• Εις τον Καιάδα.
• Εις υγείαν του κορόιδου.
• Έκαμα τον γάιδαρο κι ετσούλωσε τ’ αυτιά του κι επήρε το σαμάρι του και πήγε στην κυρά του.
• Έκανε κι η μύγα κώλο κι έχεσε τον κόσμο όλο. 
• Έκανε κι η ψείρα κώλο κι έχεσε τον κόσμο όλο.
• Έκαστος εφ’ ω ετάχθη. (Καθένας για εκείνο, για το οποίο είναι προορισμένος.) 
• Εκατό ξυλιές στον ξένο κώλο λίγες είναι.
• Έκαψα την καλύβα μου να μη με τρων’ οι ψύλλοι.
• Εκεί που βγάζεις το ψωμί σου, μη βάζεις το πουλί σου.
• Εκεί που είσαι ήμουνα, κι εδώ που είμαι θα ‘ρθεις (ή θα φτάσεις).
• Εκεί που κρεμούσαν οι κλέφτες τ’ άρματα, κρεμούν οι γύφτοι τα νταούλια.
• Εκεί που σ’ αγαπούν να μην πολυπηγαίνεις, γιατί αν τύχει και σε βαρεθούν δε θα’ χεις τί να γένεις.
• Έκλασε η νύφη, σχόλασε ο γάμος.

• Εκυλίεν το πιθάρ’ και εύρεν το πώμαν. (Ποντιακή)
• Έλα παππού μου να σου δείξω πού τό ‘χει η γιαγιά μου.
• Έλα παππού να σου δείξω τ’ αμπελοχώραφά σου.
• Έλα μουνί στον τόπο σου και ρέστα μη γυρεύεις.
• Έλλαξεν η χήνα κι εφόρησεν πάλι εκείνα. (Ποντιακή)
• Έλληνες αεί παίδες.
• Έμαθα γδυτός και ντρέπομαι ντυμένος.
• Έμαθε να βελονιάζει και γαμεί το μάστορή του.
• Εμακρύναν οι ποδιές σου, σκεπαστήκαν οι πομπές σου.

• Εμείς οι βλάχοι όπως λάχει.

• Εμείς ψωμί δεν έχουμε κι η γάτα πίτα σέρνει.
• Εμορφιάδα σο σκουτέλι ‘κι εμπαίνει. (Ποντιακή)
• Εμπήκ’ ο λύκος στο μαντρί, αλί που ‘χε το ένα. (Αρκαδία)
• Ένα βόλι γυρίζει στράτευμα.
• Ένα κι ένα κάνουν δύο.

• Ένα μήλο την ημέρα το γιατρό τον κάνει πέρα.

• Ένα το ‘χει η Μαριορή, το στεγνώνει το φορεί.
• Ένας κούκκος μοναχά, την άνοιξη δεν φέρνει.
• Ένας κούκκος δεν φέρνει την άνοιξη.
• Ἓν οἶδα ὅτι οὐδὲν οἶδα.
• Ἐν οἴνῳ αλήθεια.
• Εν στόματι ρομφαίας ή μαχαίρας.
• Εν τη παλάμη και ούτω βοήσωμεν. (πρώτα θα καταβληθεί η αμοιβή (ή το αντίτιμο) και έπειτα θα προσφερθεί η εργασία ή θα δοθεί το πράγμα που αγοράστηκε.)
• Εν τούτω νίκα.
• Ενός κακού μύρια έπονται.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ

• Εξ οικείων τα βέλη.
• Εξ όνυχος τον λέοντα. (Λέγεται όταν θέλουμε να τονίσουμε ότι από κάποια μικρή ένδειξη μπορεί να διαφανεί ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου.)
• Επανάληψις, μήτηρ πάσης μαθήσεως.
• Ἐπεὶ δ’ οὖν πάντες ὅσοι τε περιπολοῦσιν φανερῶς καὶ ὅσοι φαίνονται καθ’ ὅσον ἂν ἐθέλωσιν θεοὶ γένεσιν ἔσχον, λέγει πρὸς αὐτοὺς ὁ τόδε τὸ πᾶν γεννήσας τάδε. (Πλάτων, Τιμαίος)
• Επιμενίδειος ύπνος. (Λέγεται για ύπνο πολύωρο και μακάριο. Η φράση προέρχεται από τον αρχαίο Κρητικό σοφό Επιμενίδη, που λέγεται πως κοιμήθηκε 57 χρόνια.)
• Επί ξύλου κρεμάμενος. (μεταφορικά) αδέκαρος, σε άθλια κατάσταση. Συχνή φράση στην Ακολουθία των Παθών του Χριστού.)
• Επί ξυρού ακμής. (Στην κόψη του ξυραφιού.)
• Έρμα μαντριά γιομάτα λύκους.

• Ερως ανίκατε μάχαν.

• Εσένα, κόρη, λέει το, εσύ, νύφη, άκου το. (Ποντιακή)
• Έτρεχε να μη βραχεί, κι έπεσε στο ποτάμι.
• Εύκαιρ’ τσουβάλ’, σ’ο ποδάρ κι στεκ’ (ποντιακό).
• Έφτασε ο κόμπος στο χτένι.
• Έφτασε ο τρυγητής, ξαπόστασε ο δραγάτης.
• Έχασε τ’ αυγά και τα καλάθια.
• Έχασε τ’ αυγά και τα πασχάλια.
• Έχε καθάριο πρόσωπο, για τους κακούς γειτόνους.
• Έχε τα πόδια σου ζεστά, την κεφαλή σου κρύα, τον στόμαχόν σου ελαφρύ, γιατρού δεν θα ‘χεις χρεία.
• Έχει ο Θεός!
• Έχει ο καιρός γυρίσματα, κι ο χρόνος εβδομάδες.
• Έχεις καλά παιδία τα κροσία τί να φτας; Κι έχεις κακά παιδία, πάλι τί να φτας ατά. (Ποντιακή)
• Έχεις γρόσσα; έχεις γλώσσα.
• Έχεις λιλιά, έχεις λαλιά.
• Έχεις παράδες; Σου κάνουν τεμενάδες.
• Έχουσι γνώσιν οι φύλακες. (Λέγεται συνήθως, όταν κάποιος θέλει να τονίσει ότι έχει πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα ή όλες τις επιβαλλόμενες προφυλάξεις.)
• Έχω ράμματα για τη γούνα σου.
• Εως της συντελείας του αιώνος.

πηγή